در پی گفتگوهای مختلف دبیرخانه جایزه دانشگاهی شهید بهروز مرادی با چهره ها و صاحب نظران مختلف، فلور بنده خدا، مدرس گروه عکاسی دانشگاه هنر اصفهان دیگر پاسخگوی این پرسش ها بودند. وی ضمن تفکیک و تعیین نسبت بین هنر مقاومت و مبارزه، به تابلوی جاودانه شهید بهروز مرادی اشاره کردند و آن را نشان همبستگی یک ملت دانستند. اثری که هر بار به آن رجوع می شود این معنا زنده می شود. وی در این گفتگو از عکاس دیگر جنگ، شهید سعید جانبزرگی هم یاد می کند. با هم پاسخ های بنده خدا را می خوانیم:

* تفاوت هنر مقاومت و هنر مبارزه در چیست؟

- پایداری و مقاومت در ذات خود شامل مبارزه هم هست و در واقع کنش های مرحله بعدی مبارزه را شکل می دهد، هنر پایداری و مقاومت هم رویکردی همساز با همین مقوله دارد. مقاومت، طریق است، مسیر است، ولی مبارزه هدف است، مقصد است. کسی که مقاومت می کند به دنبال رفتن است و کسی که مبارزه می کند به دنبال رسیدن. در واقع مقاومت از دل مبارزه سر بر می آورد. با اتمام هرمرحله از مبارزه، مقاومت و پایداری برای حفظ دستاوردهای آن آغاز می شود. به همین ترتیب هنر مقاومت روایتگری بیشتری دارد و همچنین بیشتر به کنشگران مقاومت و به تبع آن، مبارزه می پردازد که همین توجه به کنشگران هر رویداد از مهمترین مباحث مطرح در هنرامروز است. هنر مبارزه، با نقشی که در برانگیختن شور و ایجاد هیجان دارد، بیشتر حول شعار شکل می گیرد و معمولا با سپری شدن زمان از موضوعیت می افتد. چنانچه به عنوان مثال در طول مبارزات ارتش های آزادیبخش در مناطق مختلف جهان، آثاری شکل گرفته که در زمان پیدایش حائز معانی قدرتمند و تاثیرگذار در رابطه با اهداف مبارزین و تشریح وضعیت دو طرف مخاصمه بوده ولی در زمان حاضر که موضوعیت خود را از دست داده، در رابطه با زمان خودش و وقایع آن دوره و به عنوان سند قابل بررسی است. در واقع با گذشت زمان، وجه استنادی آثار مربوط به هنر مبارزه بر وجه موضوعیت و زیبایی شناختی آن برتری می یابد. در حالی که نقش هنر مقاومت، حفظ و صیانت از دستاوردهای معنایی حاصل از نتایج مبارزه است و قرار است این نتایج را به شکل قدر مطلق و در طول زمان به همگان یادآوری نماید. اساسا وجوه مختلف هنر مقاومت، در طول زمان هم وزن بوده و قادر هستند تا ارزش های زمان پیدایش خود را حفظ کنند. برای بیان بهتراز مضمون جمله ای از کریستین متز(Christian metz) نظریه پرداز سینما وام می گیرم هر چند که مربوط به مورد دیگری است؛ می توان گفت : هنر مبارزه در طول زمان می گوید، من بودم ، هنر مقاومت می گوید من هستم.

*شما شهید بهروز مرادی را تا چه اندازه می شناسید و چه بعدی از شخصیت ایشان برای شما حائز اهمیت است؟

- برداشت من در مورد آثار شهید بهروزمرادی هم پیروهمین مطالب است. آثاری که تحت وجه رزمندگی ایشان شکل گرفته مربوط به بازه زمانی خاصی است که در زمان خود معنا می شود و در ادامه به عنوان اسناد قابل رجوع از جنگ مطرح است ولی جمله معروف ایشان که در ورودی خرمشهر نگاشته شده، ارجاع مشخصی به همبستگی یک ملت داردکه رکن اساسی پایداری و مقاومت است و به عنوان یک اثر هنری در طول زمان این رابطه معنایی را حفظ کرده و خواهد کرد. هر بار که این اثر دیده شود و جمله مذکور خوانده شود، همان معنا دوباره زنده شده و جان می گیرد. در واقع بار معنایی این اثرهمواره در زمان حال جاری است هر چند که برای فهم آن به وقایع گذشته رجوع می کنیم.

- اگر اشتباه نکنم، من وشهید مرادی ورودی یکسال به دانشگاه بودیم. 1364 من عکاسی دانشگاه تهران و شهید مرادی، صنایع دستی پردیس هنر اصفهان که بعدا دانشگاه هنر اصفهان شد. به واسطه اینکه پدرم در اصفهان سکونت داشتند، هنگام تردد به اصفهان سری هم به پردیس می زدم. در آن زمان تعداد دانشجویان هنر بسیار محدود بود ومعمولا دانشجویان یک دانشگاه از فعالیت های یکدیگر خبر داشتند. ایشان نیز از دانشجویان هنرمند پردیس اصفهان بودندکه نامشان را به واسطه حضور درجبهه و نقدهایی که به محیط آکادمیک پس از انقلاب فرهنگی داشتند، از بقیه دانشجویان می شنیدم تا زمانی که خبر شهادت ایشان منتشر شد. بعدها درزمانی که با سعید جانبزرگی از عکاسان جنگ، همکلاس بودم که ایشان هم در سال1381 و در اثر آسیب های ناشی از جنگ تحمیلی شهید شدند، از طریق ایشان با فعالیت ها و آثار شهید مرادی بیشتر آشنا شدم.