مهرشاد قنبری حسین آبادی، متولد ۱۳۷۸ اصفهان، دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت جهانگردی دانشگاه هنر اصفهان و پژوهشگر حوزه برنامه‌ریزی توسعه گردشگری است. وی از جمله برگزیدگان بخش پژوهشی جایزه دانشگاهی شهید بهروز مرادی است. او در این گفتگو درباره هنر مقاومت، گردشگری جنگ و شهدا، سخن گفته است. پاسخ‌های قنبری حسین آبادی را با هم می خوانیم:
*تعریف شما از مقاومت و پایداری و به تبع آن هنر مقاومت و پایداری چیست؟
مقاومت به معنای ایستادگی در برابر فشارها، تهدیدها، و موانع است، به ویژه زمانی که برای حفظ استقلال، آزادی و هویت فردی یا ملی است. پایداری نیز به توانایی ادامه این مسیر در برابر چالش‌ها و تغییرات اشاره دارد. هنر مقاومت و پایداری، نوعی از هنر است که در راستای مبارزه برای حقوق، آزادی‌ها و حفظ ارزش‌ها خلق می‌شود و معمولاً با مفاهیم اخلاقی، اجتماعی و ملی ارتباط دارد و پیامی برای حفظ امید و انگیزه ارائه می‌دهد.
* در بین اندیشمندان، کدام یک به مقوله مقاومت و پایداری توجه کرده اند؟ در بین آنها، کسی در مقام تفسیر و تحلیل و یا تحریف و انحراف هنر مقاومت و پایداری هم بوده است؟
اندیشمندانی مانند گاندی و نلسون ماندلا به مقاومت و پایداری پرداخته‌اند. از منظر هنر، آثار هنرمندانی چون پابلو نرودا و ژان پل سارتر، همچنین نویسندگان و فیلمسازان مختلف، به تفسیر و گاهی تحریف مفهوم مقاومت پرداخته‌اند. برخی از آنها در تلاش برای بازتاب تاریخی مقاومت بوده‌اند، اما در بعضی موارد، دستکاری یا تغییر روایت‌ها برای منافع خاص صورت گرفته است.
* مقاومت و پایداری و به تبع آن هنر مقاومت و پایداری چه نقشی در گسترش صلح، حفظ محیط زیست، تلاش برای زندگی بهتر، پاسداشت حقوق شهروندی، گسترش دموکراسی، رعایت حقوق اقلیت ها و پاسداری از آزادی های فردی زنان می تواند ایفا کند؟
هنر مقاومت می‌تواند به عنوان ابزاری برای بیدار کردن وجدان عمومی، ترویج مفاهیم انسانی مانند صلح، حقوق بشر، و دموکراسی عمل کند. این هنر می‌تواند در حفظ محیط زیست و ترویج سبک زندگی پایدار، همچنین گسترش عدالت اجتماعی و حقوق اقلیت‌ها نقش اساسی ایفا کند.
*تفاوت بین هنر مقاومت با هنر مبارزه و اعتراض در چیست؟
هنر مقاومت بیشتر بر حفظ و تثبیت ارزش‌ها و اصول انسانی متمرکز است، در حالی که هنر مبارزه و اعتراض بیشتر به برچیدن نهادها و ساختارهای ناعادلانه و فاسد اشاره دارد. هنر مقاومت معمولاً به دنبال بازسازی هویت و تقویت روحیه انسان‌هاست.
*سهم زنان در مقاومت و پایداری و همچنین در هنر و ادبیات مقاومت و پایداری چه اندازه است؟ سهم آنان در این هنر با سهم آنان در خود مقاومت، همخوان است؟
زنان در بسیاری از جبهه‌های مقاومت نقش‌های مؤثری ایفا کرده‌اند، اما سهم آنها در هنر و ادبیات مقاومت ممکن است کمتر از مردان نمایان شده باشد. باوجود این، زنان در خلق آثار هنری و ادبیات مقاومت با رویکردهای خاص خود مشارکت داشته‌اند که گاهی با هویت و تجربیات ویژه آنها در جبهه‌های جنگ یا مبارزات اجتماعی پیوند دارد.
*گردشگری جنگ از کی شکل گرفت و الان بهترین استفاده را از این نوع گردشگری چه کشورهایی و به خاطر کدام جنگ ها انجام می دهند؟
این نوع گردشگری از نیمه دوم قرن بیستم توسعه یافت. کشورهایی مانند فرانسه (جنگ جهانی)، ویتنام، آلمان، و حتی ایران به عنوان مقاصد گردشگری جنگ شناخته می‌شوند، که به تاریخ جنگ‌های بزرگ پرداخته‌اند.
*گردگشگری و دفاع مقدس در ایران از کی و چگونه دارای اهمیت شد؟ نمونه های موفق در این زمینه را نام می برید؟
گردشگری دفاع مقدس در ایران از اوایل دهه ۸۰ شمسی و با شکل‌گیری سفرهای راهیان نور اهمیت بیشتری یافت. این گردشگری، به ویژه در مناطق جنگی جنوب ایران مانند اهواز، خرمشهر و شلمچه مورد توجه قرار گرفت.
* مهمترین زمینه های انتقال ارزش های دفاع مقدس به نسل های امروزی کدام ها هستند؟
مدارس، دانشگاه‌ها، رسانه‌ها، و سفرهای راهیان نور مهمترین ابزارهای انتقال این ارزش‌ها هستند. همچنین استفاده از هنر، ادبیات، و مستندات جنگ می‌تواند به فهم بهتر نسل‌های جدید از دوران دفاع مقدس کمک کند.
*مهمترین مشکلات و آسیب ها و تهدیدات تعمیق فرهنگ دفاع مقدس از طریق سفرهای راهیان نور کدام اند؟
یکی از مشکلات مهم، فاصله‌گرفتن نسل‌های جدید از تجربیات واقعی جنگ است. همچنین، سوءاستفاده‌های سیاسی یا تبلیغاتی از این فرهنگ و عدم توجه به جنبه‌های انسانی و فرهنگی دفاع مقدس می‌تواند تهدیدی برای تعمیق این فرهنگ باشد.
* راهبردهای مهم تعمیق فرهنگ دفاع مقدس از طریق سفرهای راهیان نور چیست؟
استفاده از فناوری‌های نوین برای روایتگری، تولید محتوای هنری و ادبی جذاب، و آموزش اصولی در مدارس و دانشگاه‌ها و توجه به آموزش‌های شفاف و واقعی درباره جنگ، استفاده از تکنولوژی برای شبیه‌سازی تجربیات جنگی، و برگزاری نمایشگاه‌ها و جشنواره‌ها می‌تواند به تعمیق این فرهنگ کمک کند.
*انگیزه ها و نیازهای مردم در گردشگری دفاع مقدس کدامند؟
بسیاری از گردشگران به‌دنبال درک بهتر تاریخ و تجربیات جنگی هستند. نیاز به احترام به شهدای جنگ، جلب احساسات ملی، آگاهی از چالش‌ها و دستاوردهای دوران دفاع مقدس و تقویت روحیه ملی از انگیزه‌های اصلی است.
*مهمترین نیازهای مردم درگردشگری دفاع مقدس کدامند؟
نیاز به تسهیلات بهتر برای گردشگران، آموزش تاریخ جنگ به‌صورت دقیق و قابل فهم، ایجاد زیرساخت‌های مناسب، حفظ مناطق جنگی به‌عنوان میراث فرهنگی، افزایش کیفیت روایتگری و برنامه‌ریزی برای نسل جوان از نیازهای اساسی هستند.
*عوامل زمینه ای موثر بر نیازهای گردشگری دفاع مقدس کدامند؟
عواملی مانند آموزش‌های تاریخی، توسعه زیرساخت‌ها، و حمایت از پژوهش‌های تاریخی می‌توانند بر نیازهای گردشگری دفاع مقدس تأثیرگذار باشند.
*مهم ترین آموزه مقاومت برای فضاهای دانشگاهی و دانشجویی چیست؟
در فضاهای دانشگاهی، تأکید بر فرهنگ ایثار، مقاومت، و پایداری می‌تواند به تربیت نسلی با فهم عمیق‌تر از ارزش‌های اجتماعی و انسانی کمک کند.
* با وجود اتفاقات جبهه مقاومت و همچنین جهت اصلاح سبک زندگی، پرداختن به هنر مقاومت و پایداری در ابعاد مختلف و همچنین توجه ویژه به گردشگری جنگ تا چه اندازه مهم و ضروری است؟
هنر مقاومت می‌تواند باعث بازنگری در سبک زندگی انسان‌ها، ترویج مسائلی چون عدالت اجتماعی، حقوق بشر، و احترام به آزادی‌ها شود و برای اصلاح زندگی اجتماعی اهمیت دارد.
*جلوه های مقاومت و پایداری را در کدامیک از شهرهای ایران بیشتر می توان دید؟ شواهد شما برای این معرفی، چه چیزهایی هستند؟
شهرهایی مانند خرمشهر، آبادان، و شلمچه بیشترین جلوه‌های مقاومت و پایداری را در خود جای داده‌اند. این شهرها به‌عنوان نمادهای مقاومت و ایثار شناخته می‌شوند. البته این نکته را نیز باید در نظر داشت که در سراسر ایران عزیز می‌توان جلوه‌هایی از مقاومت و پایداری را یافت؛ زیرا مردم این خاک همیشه ثابت کرده‌اند که در مقابل ظلم ظالم از خود مقاومت نشان می‌دهند.
*در زادگاه شما، چه تلاش هایی برای حفظ فرهنگ و روحیه مقاومت و خلق هنر مقاومت و همچنین به طور مشخص گردشگری جنگ انجام می شود؟
در شهر اصفهان که زادگاهم است، این تلاش‌ها شامل برگزاری نمایشگاه‌ها، حمایت از پروژه‌های تحقیقاتی، و ایجاد مراکز فرهنگی برای حفظ و معرفی تاریخ مقاومت بوده‌است؛ که از جمله آن می‌توان به موزه دفاع مقدس، جایزه دانشگاهی شهید بهروز مرادی، و ... اشاره کرد.
*شناخت شهدا و کار برای شهدا با دیگر شناخت ها و کارها چه تفاوتی دارد؟
شناخت شهدا نه تنها از جنبه تاریخی، بلکه از لحاظ روحی و معنوی اهمیت دارد و باید با احترام و قدردانی بیشتری همراه باشد؛ زیرا که شناخت شهدا بر روحیه ایثار و تعهد تمرکز دارد.
*شما شهید بهروز مرادی را چقدر می شناختید؟ این جایزه در شناخت شما از شهید بهروز مرادی چه تاثیری داشت؟ چه بعدی از شخصیت این شهید برای شما بیشتر اهمیت دارد؟ اصولا اختصاص جشنواره ای به نام این شهید و دیگر شهدا را چگونه ارزیابی می کنید؟
تا پیش از این رویداد هیچ شناختی از این شهید بزرگوار نداشتم و اولین بار در پوستر رویداد نام این بزرگوار به چشمم خورد و کنجکاوی اینکه تنها شهید دانشگاه هنر اصفهان است، باعث شد به دنبال مطالعه و پژوهش در زندگینامه ایشان بروم و با شنیدن تجربیات و خاطراتی که دوستان و آشنایان ایشان تعریف کردند، علاقه‌مند به شخصیت و هنر و نبوغ آن شهید والامقام شدم. شهید مرادی یک شخصیت بارز در دفاع مقدس است که با فداکاری‌هایش به‌عنوان یک نماد از ایثار و مقاومت شناخته می‌شود. شهید مرادی نماد ایثار و مسئولیت‌پذیری است. جشنواره‌های مرتبط می‌توانند الهام‌بخش نسل‌های جوان و جریان‌ساز در هنر و علوم باشند.
* جایزه شهید بهروز مرادی و جوایز از این دست تا چه اندازه می تواند به ایجاد یک جریان هنری و علمی کمک کند؟ مهم ترین آسیب های پیش روی این جایزه چه می تواند باشد؟
این جوایز می‌توانند الهام‌بخش و مشوق خلق آثار خلاقانه باشند. اما باید به دور از سیاست‌زدگی و با تمرکز بر ارزش‌های اصیل عمل کنند.
