جایزه دانشگاهی شهید بهروز مرادی (اولین دوسالانه)

برای آشنایی با جایزه دانشگاهی شهید بهروز مرادی و همچنین مبانی هنر مقاومت و پایداری لازم بود تا ابتدا خدمت رئیس این جایزه و دانشگاه هنر اصفهان برسیم و از ایشان درباره این جریان فرهنگی و هنری پرسش کنیم. او، شهید بهروز مرادی را درک کرده و از این شهید خاطراتی نیز دارد و اکنون در جایگاه ریاست دانشگاه، با همت مضاعف و پیگیری قابل تحسین برای بهتر برگزار شدن این جایزه تلاش نموده است. به اطلاع دنبال کنندگان وبگاه جایزه می رسانیم که اینجا بستری برای گفتگو با موضوع مقاومت و پایداری است و این اولین گفتگوست. دکتر علیرضا خواجه احمد عطاری، رئیس دانشگاه هنر اصفهان و رئیس جایزه دانشگاهی شهید بهروز مرادی، در پاسخ به پرسش های دبیرخانه این جایزه درباره هنر مقاومت و پایداری، جایزه دانشگاهی شهید بهروز مرادی و اینکه چرا دانشگاه هنر اصفهان اقدام به برگزاری این جایزه کرده، توضیحاتی دادند که با هم می خوانیم:

*تعریف شما از هنر مقاومت و پایداری چیست؟

البته واژه پایداری و مقاومت ابعاد مختلفی دارد. از جمله مقاومت در ابعاد انسانی، اجتماعی، سیاسی و همچنین ابعاد درون مرزی و برون مرزی. این امر که در همه ابعاد انسان باید بتواند در برابر مسائل و مصائب تحمل و پایداری داشته باشد نشان از ابعاد وجودی انسان در برخورد با پدیده ها دارد که البته خداوند این توان را به انسان عطا نموده است. آنچه در بعد هنری مسئله را حائز اهمیت می گرداند نحوه مواجه و زاویه دیدی است که هنر می تواند به این قضیه بدهد. هنر به عنوان رسانه این رسالت را دارد که ابعاد وجودی انسان و پایداری و مقاومت را به بهترین وجه نشان دهد. آنچه وظیفه هنر است نشان دادن یک مسئله در وجه احسن است، بنابراین بر اساس دیدگاه اسلامی وجوه مختلف مقاومت در همه ابعاد خود قابل توجه است.

*منشا هنر مقاومت و پایداری در جامعه ایرانی کجاست؟

جامعه ایران در دو دوره قبل از اسلام(خیر و شر) و بعد از اسلام(توحیدی) مبتنی بر دیدگاه حق و باطل بوده است. بر این اساس در همه ادوار تاریخ ایرانیان با شر و ظلم مبارزه کرده اند و پیرو حق و حقیقت بوده اند. در طول دوره اسلامی و بطور مشخص در قیام امام حسین(ع) می توان این مقاومت و پایداری را جستجو کرد. البته باید این نکته را نیز یادآور شد فرهنگ شهادت در تفکر شیعی با شهادت یازده امام همام تاکید بر مقاومت و پایداری و پاسداری از ارزشهای مبتنی بر حق و حقیقت است.

*شاخص های هنر مقاومت و پایداری را چه می دانید؟

شاخص های هنر مقاومت و پایداری در ابتدا عدالت، خیر، نیکی، صراط مستقیم، راستی و ... بوده است. طبیعتاً خلق آثار هنری مبتنی بر همین شاخص ها معنا و مفهوم می یابد. این جمله امام خمینی(ره) که: «کشته شوید بهشتی هستید، بکشید هم بهشتی هستید» معنای مقاومت و پایداری را نمایان می سازد. در هر دو صورت پاسداری از ارزشهای انسانی و الهی است و این به عنوان شاخص هنر مقاومت و پایداری می تواند مطرح باشد.

*با وجود اتفاقات تازه در جبهه مقاومت و همچنین جهت اصلاح سبک زندگی، پرداختن به هنر مقاومت و پایداری در ابعاد مختلف تا چه اندازه مهم و ضروری است؟

امروزه ما با مشکلات مختلفی در سبک زندگی مواجهیم که فارغ از موضوع جبهه مقاومت و مسائل تازه ای که در کشورهای اسلامی با آن مواجهیم اهمیت به آن را صد چندان می کند. یکی از مسائل مهم در این زمینه موضوع شناخت خویشتن خویش است. امروزه کشورها در یک شبکه جهانی قرار دارند و اگر هر یک از کشورها بر اساس انباشته فرهنگی و دینی خود می توانستند حضور مؤثر داشته باشند قابل توجه بود. اما تجربه تاریخی نشان داده جوامع اسلامی تحت تأثیر تبلیغات سهمگینی که هیچ ریشه ای در بنیان های فکری و فرهنگیشان ندارد در این شبکه حضورشان کم رنگ و بلکه به هیچ گرفته می شود. آنچه می تواند جوامع اسلامی و حتی غیر اسلامی را نجات دهد بازگشت به خویش و تکیه بر باورهای اعتقادی و فرهنگی خود است(و این مانع از برگرفتن ابعاد علمی و دیگر ابعاد که وجه مشترک انسان هاست از دیگر کشورها نیست). نکته اینکه باز هنر می تواند نقش بسزایی در جلب توجه مردم و خلق فضاهای جدید در ابعاد انسانی و سبک زندگی داشته باشد. بعلاوه حمله ددمنشانه صهیونیست های اسرائیل به مردم غزه نشان داد تنها راه مسلمانان تغییر در نگرش و عدم وابستگی فکری، فرهنگی و ... به دنیای غرب است که باید در شیوه زندگی نمود داشته باشد.

*چرا دانشگاه هنر اصفهان اقدام به برگزاری جایزه شهید بهروز مرادی کرد؟

بدلیل اینکه دانشگاه هنر این را یک وظیفه برای خود می داند. پرداختن به موضوع شهید و شهدا با توجه به ارزش هایی که به آن اعتقاد داریم وظیفه همیشگی هر مسلمانی است. اساساً فرهنگ اسلامی بر شهادت استوار است. بنابراین لازم است برای پاسداری از خون شهدا و نشان دادن حق و حقیقت به انحاء مختلف اقدام نمود. این جایزه یکی از اقداماتی است که دانشگاه در بعد انسانی و اجتماعی بر خود به عنوان یک وظیفه فرض می داند. وظیفه دانشگاه هنر اصفهان این است که در موضوع حکمرانی هنر نقش بسزایی ایفا نماید.  

* شما شهید بهروز مرادی را تا چه اندازه می شناسید و چه بعدی از شخصیت ایشان برای شما حائز اهمیت است؟

بنده ورودی 63 دانشگاه هستم و شهید احتمالا ورودی 64 یا 65 بود. در تمام طول دوره دفاع مقدس ایشان بطور کامل در کلاسها حاضر نبود و به محض اینکه عملیاتی صورت می گرفت به جبهه می رفت. در روزهایی که در دانشگاه بود فوق العاده فعال و خوش اخلاق بود. در روزهایی که در دانشگاه بود نیز به درس و تکالیف کلاسی بدقت توجه داشت. اما در آن دوره ایشان ذهن و زبانش با جبهه بود.

* اصول و مواضع جایزه دانشگاهی بهروز مرادی چیست؟

البته پاسخ این سئوال در اطلاعیه های قبلی دانشگاه در خصوص اهداف جایزه ذکر شده است. در عین حال باید اضافه کنم توجه به مقاومت و پایداری به عنوان یک اصل (و مهمترین اصل) مورد توجه بوده است. موضوع مقاومت و پایداری در یک شبکه از معناسازی برای ارزش گذاری بر اصول و مبانی فکری که حامل ارزشهای این جایزه است نمایان است. این شبکه را می توان در واژه هایی چون عدالت، قناعت، مبارزه با نفس، مبارزه با فساد، پیروی از ولایت و ... مشاهده نمود.

*هدف از برگزاری جایزه شهید بهروز مرادی چیست؟

به نظر می رسد این جایزه در ابتدا می خواهد پیامی را به ما برساند؛ آنهم "پاسداری" از خون شهدا. از دیگر اهداف این جایزه مقاومت و پایداری در برابر هر آنچه که پوشاننده حق است. دانشگاه وظیفه خود می داند که نگذارد پیام این شهیدان در دل تاریخ مدفون شود. توجه به عدالت، سخن حق، یکدلی و همراهی دانشجویان با اهداف شهیدان از اهداف این جایزه است.

*جایزه شهید بهروز مرادی تا چه اندازه می تواند به ایجاد یک جریان هنری و علمی کمک کند؟

هر حرکتی که در راستای پاسداری از حق و حقیقت باشد در جای خود می تواند مؤثر باشد. اما لازم است جریان های دیگری را نیز هدایت نمود که مجموع این جریانات می تواند یک حرکت مؤثر را رقم بزند. خصوصاً اگر این حرکت ها بتواند ملی و البته بین المللی شود می توان گفت به اهداف خود دست یافته است. امروز جریان های هنری در بازارهای جهانی مبتنی بر ارزشهای اقتصادی رقم می خورد. اگر این جریان در دانشگاه هنر بتواند جنبه های مختلف را ضمن حفظ ارزشهای انقلابی خود هدایت کند به نظر می رسد امکان ادامه خواهد یافت.

*مهم ترین آسیب های پیش روی این جایزه چه می تواند باشد؟

انشالله به حول و قوه الهی آسیبی نخواهد داشت. اما مهمترین کاری که باید کرد پیگیری مستمر و همچنین یافتن حامی مالی است. این واقعیت که آثار ارسالی پس از داوری نیاز به معرفی و جریان سازی دارد از اهمیت فراوانی برخوردار است. شاید مهمترین آفت برگزاری جشنواره ها فراموش کردن و رفتن به محاق تا جشنواره بعدی است. اگر نتوان از ایده هایی که هنرمندان در قالب آثار هنری خلق می کنند برای یک گفتمان سازی استفاده کرد انتظاری که از این جایزه داریم براورده نخواهد شد. بنابراین لازم است پس از جشنواره آثار در قالب نمایشگاه های ملی در شهرها به نمایش گذاشته شود و داوران محترم با ارائه مباحث نظری در این خصوص به پاسداری از ارزشهای نمایان شده در آثار اقدام نمایند.

*چه توصیه ای به هنرمندان، پژوهشگران و اشخاص حقوقی حوزه هنر درباره این جایزه دارید؟

به عنوان یک پیشنهاد لازم است هر فرد در حوزه کار خود تلاش مستمر داشته باشد. هنرمند جنبه های مختلف ارزش ها را در آثار خود نشان دهد؛ پژوهشگران در تبیین این ارزشها تکاپو نمایند و اشخاص حقوق در حفظ مالکیت معنوی آثار تلاش نمایند.